သတိကိုစနစ္တက်အသံုးျပဳျခင္း

ဆရာျမသန္းစံရဲ႕ဒီစာစဥ္ေလးပါတဲ႔စာအုပ္ေလးကိုလြန္ခဲ႔တဲ႔၅ႏွစ္ကကၽြန္မရဲ႔

ေမြးေန႔မွာလက္ေဆာင္ရခဲ႔တာပါ။ဒါေပမဲ႔ျပီးခဲ႔တဲ႔တစ္ႏွစ္ကမွစျပီးဒီစာအုပ္

ေလးကိုေလးေလးနက္နက္ဖတ္တတ္ခဲ႔ပါတယ္။ရခဲ႔တဲ႔အသိေတြအတြက္

လက္ေဆာင္ေပးခဲ႔တဲ႔ကၽြန္မရဲ႕သူငယ္ခ်င္းကိုဖတ္မိတဲ႔အခ်ိန္တိုင္းေက်းဇူး

တင္ေနမိပါတယ္။ခုေနာက္ပိုင္းဒီလိုစာအုပ္ေလးကိုပဲဖတ္ခ်င္လာတဲ႔အထိ

စိတ္အာရုံကိုလႊမ္းမိုးလာပါတယ္။ဆရာျမသန္းစံကိုအရမ္းအားက်မိပါတယ္။

အရမ္းႏွစ္သက္မိတဲ႔စာစဥ္ေလးကိုလဲမွ်ေ၀ခ်င္တာမို႔တင္ျပလိုက္ရျခင္းပါ။

သတိကိုစနစ္တက်အသံုးျပဳျခင္း

အသက္ငါးဆယ္ေက်ာ္ျပီျဖစ္ေသာ္လဲမိတ္ကပ္ေတြအေဖြးသားႏွင္႔ရွိေနေသာ

အေဒၚျဖစ္သူကိုမဂၤလာဧည္႔ခံပြဲတစ္ခုတြင္ေတြလိုက္ရသည္။ဧည္႔ပရိတ္သတ္

ေတြမစံုေသး။ထို႔ေၾကာင္႔မဂၤလာခမ္းမသည္တိတ္ဆိတ္ျငိမ္သက္ေနသည္။

မဂၤလာအခ်ိန္က်ေရာက္ရန္လဲနည္းနည္းလိုေနေသးသည္။အေဒၚျဖစ္သူက

“ဟဲ႔...လာေလ”ဟုေခၚလိုက္သျဖင္႔သူတို႔ဇနီးေမာင္ႏွံထိုင္ေနေသာေျခာက္

ေယာက္စားပြဲသို႔၀င္ထိုင္လိုက္ရသည္။ထိုင္ခံုေပၚထိုင္ရုံရွိေသး၊အေဒၚက

ေမးခြန္းေတြကိုျမားပစ္သလိုပစ္လႊတ္ေတာ႔သည္။

“ဟဲ႔.....လွ်ပ္တျပက္ထဲကနင္႔ေဆာင္းပါးေတြဖတ္ရတယ္။တစ္ခ်ိဳ႕နားမလည္

ဘူး။တစ္ခ်ိဳ႕နားလည္တယ္။နင္႔ဟာကတရားဓမၼေတြဘာေတြနဲ႔ဟယ္....။

ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ဘယ္လိုျဖစ္ရတာလဲ။ဘာတဲ႔.....နင္ေရးေရးေနတဲ႔

သတိပဌာန္ဆိုတာေလးငါသိပ္နားမလည္ခ်င္ဘူး။ျပီးေတာ႔နင္႔ေဆာင္းပါး

တိုင္းမွာကၽြန္ေတာ္ေတာ႔သတိပဌာန္တရားကိုၾကိဳးစားအားထုတ္္ရဦးမည္။

ဆက္လက္က်င္႔ၾကံၾကိဳးစားဦးမည္နဲ႔၊ဘာကိုဆိုလိုတာလဲဟ....ရွင္းျပစမ္း

ပါဦး”

အေဒၚေမးခြန္းေတြကမ်ားလွသျဖင္႔ကၽြန္ေတာ္ဘယ္ကဘယ္လိုစရွင္းျပ

ရမလဲဆိုတာရုတ္တရက္အေျဖမထြက္။ျပီးေတာ႔အေဒၚနားလည္လာ

ေအာင္ဘယ္လိုရွင္းျပရင္ေကာင္းမလဲလည္းတြက္ခ်က္ေနရေသးသည္။

အေဒၚကမူကၽြန္ေတာ္႔ကိုစကားေျပာလိုက္သျဖင္႔လႈပ္သြားေသာႏႈတ္ခမ္း

လႊာႏွစ္ခုေပၚတြင္တင္ထားေသာႏႈတ္ခမ္းဆိုးေဆးနီရဲရဲေတြနယ္ကၽြံသြား

သျဖင္႔ႏႈတ္ခမ္းဧရိယာျပင္ပသို႔ေပက်ံစြန္းထင္းသြားေသာႏႈတ္ခမ္းနီေတြ

ကိုလက္ကိုင္ပ၀ါအႏုကေလးထုတ္၍ပြတ္သပ္ဖယ္ရွားေနသည္။ထို႔ေနာက္

လက္ကိုင္အိတ္ထဲမွမိတ္ကပ္ဘူးအ၀ိုင္းကိုထုတ္ကာေသခ်ာေအာင္အျပီး

သတ္ၾကည္႔ေနျပန္သည္။ျပီးေတာ႔မိတ္ကပ္ဘူး၀ိုင္းထဲက(ပပ္ဖ္)ေလးျဖင္႔

ပါးျပင္ႏွစ္ဖက္ကိုထပ္မံပြတ္သပ္အေရာင္တင္ေနျပန္သည္။

“ဟဲ႔.....ငါေမးတာေျဖဦးေလ။နင္ဟာကနင္႔စကားေလးတစ္ခြန္းနားေထာင္

ရဖို႔ေစာင္႔လိုက္ရတာမလြယ္ပါလား”

“အေဒၚအလွျပင္တာမျပီးေသးလို႔ကၽြန္ေတာ္ေစာင္႔ေနတာပါအေဒၚကို

ကၽြန္ေတာ္တစ္ခုေမးၾကည္႔ခ်င္ေသးတယ္။ဘာေၾကာင္႔မို႔အေဒၚကသတိ

ပဌာန္အေၾကာင္းေတြဘာေတြကိုသိခ်င္ရတာလဲ။တရားထိုင္ေတာ႔မလို႔လား”

“ဟယ္...ၾကံၾကီးစည္ရာနင္ကလဲ၊ငါ႔မွာဘယ္မွာအားလို႔လဲ။ဒီေလာက္အလုပ္

မ်ားတာတရားအားထုတ္ဖို႔အခ်ိန္ဘယ္လိုလုပ္ရႏိုင္မလဲ”

“ဒါဆိုရင္ဘာလို႔သိခ်င္တာလဲ”

“ဟဲ႔....ဒါကေတာ႔ငါတို႔ကအသက္ငါးဆယ္ေက်ာ္လာျပီေလ။တစ္ခါတစ္ေလ

တို႔အရြယ္ေတြစုၾကေ၀းၾကစကားေျပာၾကရင္တရားအေၾကာင္ေလးဘာေလး

ေရာက္သြားတတ္တယ္။အဲဒီအခ်ိန္မ်ိဳးက်ရင္ငါလဲနည္းနည္းပါးပါး၀င္ေျပာ

ႏိုင္ေအာင္ေပါ႔ဟ...”

ေၾသာ္....အေဒၚကတရားကိုစကား၀ိုင္းထဲ၀င္ဆံ႔ေျပာဆိုႏိုင္ရုံသိခ်င္ေနသူကိုး

ကၽြန္ေတာ္စဥ္းစားရၾကပ္ေနသည္။အေဒၚကိုဘယ္လိုနားလည္ေအာင္ေျပာရ

မလဲ။မဂၤလာအခ်ိန္ကလည္းတစ္စတစ္စနီးလာေပျပီ။ဧည္႔ပရိတ္သတ္ေတြ

တဖြဲဖြဲ၀င္လာေနၾကျပီ။

“ဟဲ႔....ေျပာေလ”ဟုအေဒၚကကၽြန္ေတာ္ကိုေျပာေနေသာ္လည္းသူ႔မ်က္လံုး

ေတြကဧည္႔ပရိတ္သတ္ေတြကိုတစ္ဦးခ်င္းစီလိုက္ၾကည္႔ေနေၾကာင္းကၽြန္ေတာ္

သတိထားမိသည္။အေဒၚသည္၀င္လာသမွ်ဧည္႔ပရိတ္သတ္ထဲမွအမ်ိဳးသမီး

အားလံုးကိုေျခဆံုးေခါင္းဆံုးၾကည္႔ေနေလသည္။ထိုသို႔လွမ္းၾကည္႔ရင္းမွသူ

ကို္ယ္ေပၚက၀တ္ထားေသာအ၀တ္အစားနဲ႔ရတနာမ်ားကိုငံု႕ၾကည္႔လိုက္ေသး

သည္။သူ႔စိတ္ထဲမွာႏႈိင္းယွဥ္ခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဴးေတြျဖစ္ေပၚေနမည္ကိုကၽြန္ေတာ္

သတိျပဳမိသည္။“အင္း.....ဒီအမ်ိဳးသမီးေတာ႔ငါထက္၀တ္ႏိုင္စားႏိုင္တာပဲ၊

ဒါေပမဲ႔အတုေတြျဖစ္မွာပါ။အင္း..ဒီအမ်ိဳးသမီးကေတာ႔ငါေလာက္ေတာင္

မ၀တ္ႏိုင္ပါလား။သူ႕ခမ်ာရွိတာနဲ႔လာရတာကိုး။ဒီေလာက္ႏုံခ်ာမွေတာ႔ဒီလို

မဂၤလာပြဲကိုသူမို႔မရွက္မေၾကာက္လာရဲေသးတယ္။အ႔ံေရာစသည္႔အေဒၚ

စိတ္ကူးေတြကူးခ်ည္သန္းခ်ည္ႏွင္႔အလုပ္မ်ားေနပံုရသည္။အေဒၚမ်က္

လံုးေတြထဲတြင္ထိုစကားလံုးအရိပ္ေတြအရိပ္ထင္ေနသည္ကိုကၽြန္ေတာ္

မွန္းဆေနမိသည္။

“ဒီလိုလုပ္ပါလားအေဒၚရာ....၊အေဒၚတို႔ကၽြန္ေတာ္အိမ္ကိုထမင္းစားရင္း

တစ္ရက္ေလာက္ေအးေအးေဆးေဆးလာလည္ၾကပါလား။အဲဒီက်မွ

အေဒၚသိခ်င္တာေတြအေသးစိတ္ေျပာျပမယ္ေလ”

“ေအာင္မယ္ေလးဟယ္...နင္ဟာကေျပာဖို႔အေရးေစ်းကိုင္ေနလိုက္တာ။

ငါတို႔မအားဘူးဆိုတာနင္လဲအသိပဲ။ဘယ္လိုလုပ္လာလည္မလဲ။အခုၾကံဳ

တုန္းေလးအခ်ိန္အလကားကုန္မဲ႔စားအပ်င္းေျပေပါ႔ဟာ.....အခ်ိန္ရပါ

ေသးတယ္။မဂၤလာပြဲမစေသးပါဘူး။ေျပာမွာသာေျပာစမ္းပါ။အလကား

ေနရင္းထိုင္ေနမဲ႔အတူတူတရားအေၾကာင္းေလးဘာေလးသိရတာေပါ႔ဟ..”

ကၽြန္ေတာ္သိထားသေလာက္အေဒၚကိုရွင္းျပရန္ျပင္ဆင္လိုက္ရသည္။

အေလ႔အက်င္႔ျဖစ္ေနေသာစိတ္ကိုပထမဆံုးတည္ျငိမ္ေအာင္သတိထား

လိုက္သည္။စိတ္ထဲရွင္းလင္းေအးခ်မ္းျပီဆိုမွကၽြန္ေတာ္စကားစလိုက္သည္။

“သတိပဌာန္ဆိုတဲ႔စကားလံုးကိုအေဒၚကိုပထမဆံုးရွင္းမွရမယ္ထင္တယ္”

အေဒၚေခါင္းညိတ္သည္။သို႔ေသာ္သူ႔မ်က္လံုးေတြကကၽြန္ေတာ္ဆီမေရာက္။

ေဘးဘယ္ညာတြင္သာသူ႕မ်က္လံုးေတြေ၀႔ပတ္လည္ေနတာကိုအထင္သား

ေတြ႔ေနရသည္။ကိစၥမရွိပါ။တရားဓမၼဆိုတာစိတ္၀င္းစားသည္ျဖစ္ေစ။မ၀င္

စားသည္ျဖစ္ေစ။လက္ခံသည္ျဖစ္ေစ။လက္မခံသည္ျဖစ္ေစေျပာေကာင္း

သည္႔အရာေပပဲ။

“သတိဆိုတာေအာက္ေမ႔ျခင္း၊အမွတ္ရျခင္း၊မေမ႔မေလ်ာ႔ျခင္းပါပဲ၊ပဌာနဆို

တာကေတာ႔တင္ထားျခင္းလို႔အဓိပၸါယ္ရတယ္။မေမ႔မေလ်ာ႔၊အမွတ္ရေအာင္

အျမဲတမ္းတင္ထားရတဲ႔တရားကိုသတိပဌာန္တရားလို႔ေခၚတာေပါ႔။သတိ

ပဌာန္တရားေလးပါးရွိတယ္အေဒၚရာ၊စိတၱာႏုပႆနာသတိပဌာန္၊ကာယ

ႏုပႆနာသတိပဌာန္၊ေ၀ဒနာႏုပႆနာသတိပဌာန္၊ဓမၼႏုပႆနာသတိ

ပဌာန္ဆိုျပီးေလးမ်ိဳးရွိတယ္။အဲဒီထဲမွာအႏုဆိုတာထပ္ခါထပ္ခါလို႔အဓိပၸါယ္

ရပါတယ္။ပႆနာဆိုတာကေတာ႔ၾကည္႔ရႈျခင္းေပါ႔။ဓမၼာဆိုတာကေတာ႔

ရုပ္၊နာမ္လို႔ေခၚတာေပါ႔။ဒီမွာဓမၼာႏုပႆမာသတိပဌာန္ကိုအဓိပၸါယ္ျပန္ရ

ရင္“ရုပ္၊နာမ္ေပၚမွာသတိကိုတင္ထားျပီးထပ္ခါထပ္ခါၾကည္႔ျခင္း”ကိုေခၚ

ပါတယ္။ဒီလိုပဲစိတၱာဆိုရင္စိတ္ေပၚမွာ၊ကာယဆိုရင္ကိုယ္ကာယေပၚမွာ

ေ၀ဒနာဆိုရင္လည္းေ၀ဒနာေပၚမွာသတိကိုတင္ထားျပီးထပ္ခါထပ္ခါၾကည္႔

ရႈျခင္းကိုေ၀ဒနာႏုပႆနာ၊စိတၱာႏုပႆနာ၊ကာယႏုပႆနာအသီးသီးေခၚ

ႏိုင္တာေပါ႔”

အေဒၚကတခ်က္သန္းလိုက္သည္။ျပီးမွ...

“ဟဲ႔..နင္ဟာကမလြယ္ပါလား၊ရႈပ္ယွက္ခတ္ေနတာပဲ။ပါဠိေတြနဲ႔ငါတိုကဘယ္လို

နားလည္ရမွာလဲ”

”ဘယ္သူမွအစကတည္းကနားမလည္ပါဘူးအေဒၚရာ၊စိတ္၀င္တစားနဲ႔စြဲစြဲျမဲျမဲေလ႕

လာက်င္႔ၾကံၾကိဳးစားအားထုတ္ၾကည္႔ရင္သူ႔အလိုလိုသိလာပါလိမ္႔မယ္။အေရးၾကီး

တာကစလုပ္မိဖို႔နဲ႔စြဲစြဲျမဲျမဲျဖစ္ဖို႔ပါ”

စင္ျမင္႔ေပၚကဂီတသံေတြထြက္လာသည္။အေဒၚကစင္ျမင္႔ဆီသို႔ေခါင္းငဲ႔ေစာင္း

ၾကည္႔ေနသည္။မဂၤလာခမ္းမသည္ျပင္ဆင္မြန္းမံျခယ္သမႈမ်ားႏွင္႔အတူရုန္းၾကြရွင္

သန္လာသည္။ကၽြန္ေတာ္စကားသံသည္စင္ျမင္႔မွဂီတသံမ်ားေအာက္တြင္နစ္ျမဳပ္

ေပ်ာက္ကြယ္သြားရေတာ႔သည္။စကားကစကာရွိေသးဆက္ေျပာ၍မရေတာ႔ျပီ။

အေဒၚသည္လည္းကၽြန္ကိုဆက္ေျပာရန္မတိုက္တြန္းေတာ႔။သူ႔ခံုကိုနဲနဲေရႊ႕ကာ

စင္ျမင္႔ဘက္ဆီသို႔ေခါင္းေရာ၊လူပါလွည္႔ေနသျဖင္႔ကၽြန္ေတာ္ျငိမ္ေနလိုက္ရသည္။

အေဒၚ၏လႈပ္ရွားမႈတိုင္းတြင္သူ႔၏အလွမပြန္းပဲ႔ေရး၊မပ်က္စီးေရးအတြက္သတိ

ၾကီးစြာထား၍လႈပ္ရွားေနသည္ကိုကၽြန္ေတာ္သတိျပဳမိသည္။အကယ္၍သာအေဒၚ

သည္သူ႔သတိကိုသူ႔အလွမပ်က္ေရးေပၚတြင္မထားပဲဓမၼဘက္သို႔ေျပာင္းလိုက္လွ်င္

အေဒၚအတြက္အဘယ္မ်ားအက်ိဳးမ်ားလိုက္မည္နည္း။ကၽြန္ေတာ္ကအေဒၚ၏သတိ

ေနရာထားမႈမွားယြင္းေနမႈအေပၚႏွေျမာတသေနမိသည္။စင္ျမင္႔ေပၚကအသံေတြက

ကၽြန္ေတာ္ကိုမလႊမ္းမိုးႏိုင္ပါ။အဘယ္ေၾကာင္႔နည္း။မဂၤလာဧည္႔ပြဲလာခဲ႔စဥ္ကကား

ကက္ဆက္ထဲမွတဆင္႔နာၾကားခဲ႔ရေသာဆရာေတာ္ဦးေဇာတိက(ပ်ဥ္းမနား)၏အသံ

ကနားစည္အိမ္ထဲတြင္ေနရာယူေနေသာေၾကာင္႔ပင္။

“ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားေလ႔ရွိတဲ႔အဆံုးတရားအမေတြထဲမွာအေရးၾကီးဆံုးအဆံုး

အမတစ္ခုရွိတယ္။ေဟာေလ႔ရွိတယ္။ေနာက္ဆံုးျမတ္စြာဘုရားပရိနိဗၺာန္ျပဳဖို႔အခ်ိန္နီး

တဲ႔အခါမွာလည္းဒီအဆံုးမေလးကိုေျပာရင္းမွာရင္းပရိနိဗၺာန္ျပဳသြားရတာ။အဲဒီစကား

ေလးဟာပိ႗ကတ္သံုးပံုထဲမွာဆိုရင္အၾကိမ္ေပါင္း၁၉၀၀ေက်ာ္ေလာက္ပါတာေတြ႔ရတယ္။

အဲဒါဘာလဲဆိုေတာ႔အပၸမာဒပဲ။အပၸမေဒနသမၼေဒထ......။အဲဒါအေရးၾကီးဆံုးပဲ။အပၸမာဒ

ဆိုတာမေမ႔မေလ်ာ႔တာ။မေမ႔မေလ်ာ႔တာဆိုတာကAbsence Mindedမျဖစ္တာစိတ္က

ဟိုဟာ၊ဒီဟာေတြးျပီးေတာ႔Fantasyထဲမွာမေနတာ။fantasyထဲမွာေနရင္ပမာဒလို႔ေခၚတယ္။

ေမ႔ေလ်ာ႔ေနတာ၊Present momentမွာျဖစ္ေနတာကိုေမ႔ေနတာ။အခုျဖစ္ဆဲအခ်ိန္ကိုေမ့ေန

ရင္ပမာဒလို႔ေခၚတယ္။

အခုကိုယ္ခႏၵာမွာ၊ကိုယ္စိတ္မွာျဖစ္ေနတာကိုသိေနတာ“အပမာဒ”လို႔ေခၚတယ္။အဲဒီေတာ႔

ဘုရားကဒါကိုခဏခဏသတိေပးတယ္။အပၸမာေဒနသမၼေဒထလို႔အျမဲတမ္းေျပာဆိုဆံုးမ

တယ္။အဓိပၸါယ္ကဘာလဲဆိုေတာ႔အေမ့မေလ်ာ႔သတိနဲ႔အျမဲေနပါတဲ႔။ျဖစ္ဆဲကာလမွာ

ကိုယ္ခႏၵာကိုယ္မွာ၊ကိုယ္စိတ္မွာျဖစ္ေနတာကိုမသိရင္ေမ့ေနတဲ႔သူနဲ႔တူတယ္။ေမ႔ေနတဲ႔

သူဟာေသေနတဲ႔သူနဲ႔ဘာမွမျခားဘူး။

လူအမ်ားစုဟာလက္ရွိျဖစ္ဆဲအေျခအေနကိုသတိမမူမိၾကတာမ်ားတယ္။သတိမထားမိရင္

ကိုယ္႔စိတ္၊ကိုယ္ခႏၵာမွာဘာျဖစ္ေနလဲမသိႏိုင္ဘူးေနာ္။အဲဒီေတာ႔စားဖို႔၊၀တ္ဖို႔၊ေနဖို႔၊ေပ်ာ္ပါး

ဖို႔ဒီေလာက္နဲ႔ေက်နပ္သြားလို႔မျဖစ္ဘူး။ပိုျပီးေတာ႔ေလးေလးနက္နက္နဲ႔ကိုယ္႔ဘ၀ကိုအသံုး

ခ်သြားဖို႔၊ကိုယ္အခ်ိန္ကိုအသံုးခ်သြားဖို႔လိုတယ္ေနာ္။ဒါမွဘ၀မွာေနရက်ိဳး၊လူအျဖစ္အသက္

ရွင္ရက်ိဳးနပ္မွာေနာ္”တရားအားထုတ္တယ္ဆိုတာဘာမွမခက္ပါဘူး။အင္မတန္ရုိးတယ္။

သဘာ၀က်တယ္။Naturalျဖစ္တယ္။Simpleျဖစ္တယ္။ဗုဒၶဘာသာအရားထဲမွာသတိပဌာန္

တရားဟာအေကာင္းဆံုးတရားပဲ။အျခားလည္းလုပ္ရင္ကုသိုလ္ရတယ္။စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။

အက်ိဳးရွိတာေတြအမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။အဲဒီအမ်ားၾကီးေတြထဲကအေကာင္းဆံုးဟာ

“အျမဲတမ္းသတိနဲ႔ေနတာပဲ”အဲဒါအေကာင္းဆံုးပဲေနာ္။အေကာင္းဆံုးအလုပ္ကိုလုပ္ဖို႔ရာ

အခ်ိန္ဆိုင္းေန၍မျဖစ္။အေျခေနေပးတုန္း၊အသက္ရွင္ေနတုန္း၊က်န္းမာေရးေကာင္းတုန္း၊

လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္က်င္႔ၾကံႏိုင္တဲ႔အရြယ္ရွိတုန္းမွာလုပ္ဖို႔အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။ဤသည္မွာ

လည္းကၽြန္ေတာ္ကိုယ္ကၽြန္ေတာ္သတိထားလိုက္မိျခင္း(သို႔မဟုတ္)သတိကိုစနစ္တက်

အသံုးျပဳလိုက္ျခင္းပင္ျဖစ္ပါေတာ႔သည္။